Zdzisław Witwicki

Urodził się 28 czerwca 1921 roku w Pruszkowie. Od najmłodszych lat przejawiał talent malarski. Każdą wolną chwilę spędzał na ilustrowaniu szkolnych lektur. Potem musiał szybko dorosnąć. W pierwszych dniach wojny zginął jego ojciec. Zdzisław musiał podjąć ciężką pracę fizyczną na kolei, aby utrzymać rodzinę i uchronić się przed wywózką na roboty do Niemiec.

Po wojnie przystąpił do egzaminu na Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie i dostał się na studia. Studia ukończył w pracowni grafiki pod kierunkiem profesora Tadeusza Kulisiewicza. Dyplom obronił w 1955 roku. Jeszcze przed obroną, po absolutorium (1946), rozpoczął pracę w wydawnictwie „Nasza Księgarnia” w redakcji graficznej.

„Traktowałem to jako przejściowe, tymczasowe zajęcie, bo jak każdemu po akademii marzyło mi się malowanie obrazów i wielka sztuka. Zupełnie nie wiedziałem, na czym ta praca w wydawnictwie miałaby polegać. (…) Na studiach nie mieliśmy ani pracowni, ani zajęć z ilustracji książkowej.” Tak wspominał później Zdzisław Witwicki. Ostatecznie w wydawnictwie Nasza Księgarnia pracował 34 lata (1952-1986). Jak wspominał, okazała się ona próbą sił, możliwości i sprawdzianem talentu.

Na stałe współpracował też z wydawnictwami książkowymi: „Ruch”, Krajowa Agencja Wydawnicza oraz Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza oraz redakcjami czasopism dla dzieci. Stworzył kilkaset ilustracji i okładek dla  „Świerszczyka”, „Misia”, „Płomyka” i „Płomyczka ”.

Zdzisław Witwicki  był współtwórcą i jednym z najważniejszych przedstawicieli „Polskiej Szkoły Ilustracji”. Laureat wielu nagród i wyróżnień, ilustrator nie tylko książek i czasopism dla dzieci, ale także dzieł polskiej literatury klasycznej: Mickiewicza, Słowackiego, Kochanowskiego, Sienkiewicza, poezji, pocztówek, kalendarzy, slajdów z bajkami i legendami, obwolut płyt gramofonowych.   

Źródło: Barbara Gawryluk „Ilustratorki, ilustratorzy. Motylki z okładki i smoki bez wąsów”. Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2019

Jednak najbardziej znana jego twórczość związana jest z książkami dla dzieci. Jest autorem  ilustracji do ponad 70 książek, ale największą sławę przyniosły mu dwie postacie – Krasnal Hałabała i Wróbelek Elemelek.

Krasnal Hałabała to sympatyczny krasnal (długie cienkie nóżki  w czerwonych bucikach, szpiczasta czapka, rozrzedzona broda), bohater książek Lucyny Krzemienieckiej. Z ilustracjami Zdzisława Witwickiego wydana po raz pierwszy przez Naszą Księgarnię w 1954 roku. Ciekawy jest powód prostoty postaci Krasnala – jak mówił autor:

„To był wymóg techniki druku książki. Założenie było takie: ma być tani i łatwy druk, trzy kolory plus jeden. Czarny musiał być jako kolor tekstu, a do tego niebieski, czerwony i żółty. Więc inaczej nie mogłem tego krasnala namalować.”

Wśród wielu książek ilustrowanych przez Zdzisława Witwickiego znajdują się też m.in.:  Krasnalek Gapcio Wiery Badalskiej (1961); Apolejka i jej osiołek Marii Krueger (1963); Malowany ul  Adama Bahdaja; Pimps, którego nie ma  Joanna Papuzińska (1967);  O kuchciku, o Nadziei i o drzwiach zamkniętych  Lucyny Krzemienieckiej; Zima z białym niedźwiedziem  Heleny Bechlerowej (1975); Najkrótsze bajki Zbiór bajek z całego świata w różnych wydaniach; Dziwię się światu Stefanii Szuchowej (1966); Od poranka do wieczora Wandy Chotomskiej (1962).

Zdzisław Witwicki ma na koncie ponad dwieście pięćdziesiąt wystaw krajowych i zagranicznych (m.in. w Bolonii, Pradze, Bratysławie oraz Londynie). W 1961 roku otrzymał nagrodę w konkursie Państwowego Towarzystwa Wydawców Książek w Dziale Książki Dziecięcej na Najpiękniejsze Książki tego Roku za ilustracje i opracowanie graficzne książki Muchomory  Jana Sztaudyngera. W 1965 roku za ilustracje do książki „Pajacyk Faramuszka” Guglielma Zucconiego  otrzymał wyróżnienie na wystawie „Najpiękniejsza Książka Świata” we Frankfurcie nad Menem. Za całokształt swojej twórczość został uhonorowany Medalem Polskiej Sekcji IBBY (2001) oraz Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2010).

W 2008 roku imieniem Zdzisława Witwickiego nazwano Miejskie Przedszkole Nr 31 w Warszawie, dla którego nie tylko zaprojektował logo Małej Syrenki, ale też namalował cała galerię Małej Syrenki w różnych sytuacjach związanych z życiem przedszkola. Tutaj też mieści się stała ekspozycja jego prac. Artysta zmarł 11 października 2019 roku. Miał 98 lat.  

Źródło: Barbara Gawryluk „Ilustratorki, ilustratorzy. Motylki z okładki i smoki bez wąsów”. Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2019; Wikipedia

 

Tekst książki O wróbelku Elemelku Hanny Łochockiej  od razu zauroczył Ilustratora. Czytając go miał już pod powiekami obrazy, które by do niego namalował. Opowiadał, ze chodził oglądać ptaki przy poczcie na Waryńskiego i przy Smyku w Warszawie. Zbierały się tam wróble, rajcowały, a on je podglądał i obserwował. Potem z ołówkiem w ręce zastanawiał się, jak ten Elemelek ma wyglądać. I tak powstał znany do dziś sympatyczny, śmieszny i charakterystyczny Elemelek. Ostatecznie ukazały się o nim 3 książeczki (są to bajki pisane wierszem): O wróbelku Elemelku (1955), Wróbelek Elemelek i jego przyjaciele (1962), Psoty i kłopoty wróbelka Elemelka (1972).

Źródło: Barbara Gawryluk „Ilustratorki, ilustratorzy. Motylki z okładki i smoki bez wąsów”. Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2019; Wikipedia

Krasnal Gapcio

napisała: Wiera Badalska

Z przygód Krasnala Hałabały

napisała: Lucyna Krzemienicka

O Wróbelku Elemelku

napisała: Hanna Łochocka