Jeden z najznakomitszych polskich twórców ilustracji książkowej i prasowej, grafik, plakacista, rysownik i poeta.

Urodził się 29 lutego 1932 roku. Rysowanie, malowanie, projektowanie było jego pasją od najmłodszych lat. Przetrwała rodzinna anegdota mówiąca o tym, jak – mając kilka lat – kopiował „Bitwę pod Grunwaldem” Jana Matejki węglem na prześcieradle. Pierwszego września 1939 roku miał iść do pierwszej klasy. Oczywiście nie poszedł, ale cały czas rysował i malował farbkami to co widział jako mały chłopiec.

W 1951 roku zaczął studia na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W połowie studiów dostał się do Pracowni Plakatu prowadzonej przez Henryka Tomaszewskiego. Jeszcze na studiach zilustrował kilka wierszy do książki Jana Brzechwy „Magik”.

Dyplom uzyskał w 1957 roku i rozpoczął pracę w Czytelniku gdzie projektował okładki książek dla dorosłych, do ilustracji dla dzieci powrócił w ‘Ruchu”. Został tam kierownikiem graficznym po J.M. Szancerze.

W 1986 roku otrzymał tytuł profesora w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych i do roku 2005 prowadził tam Pracownię Ilustracji i Projektowania Graficznego na Wydziale Grafiki.

Za swoją twórczość został uhonorowany wieloma nagrodami w kraju i za granicą, m.in. Medalem Polskiej Sekcji IBBY (2003) za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży oraz Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2006). Zmarł w 2014 roku w Warszawie.

Źródło: : Barbara Gawryluk „Ilustratorki, Ilustratorzy. Motylki z okładki i smoki bez wąsów”, Wydawnictwo Marginesy Warszawa 2019.

Janusz Stanny był artystą wszechstronnym. Ilustrował książki dla dzieci i dorosłych, był satyrykiem, autorem książek dla dzieci, nauczycielem akademickim, autorem opracowań plastycznych 17 filmów animowanych.

Jako artysta zadebiutował jeszcze podczas studiów, publikując swoje rysunki satyryczne na łamach czasopisma „Szpilki”. Z czasem niemal całkowicie poświęcił się jednak ilustracji książkowej. Stworzył wybitne ilustracje do ponad 200 książek, m.in do „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, bajek La Fontaine’a, polskiego przekładu „Don Kichota” Miguela de Cervantesa, baśni Andersena, „Ziemi obiecanej” Władysława Reymonta.

Już w latach 60-tych zaczął projektować książki autorskie, ilustrował własne teksty, zabawne, zaskakujące, z szacunkiem i uwagą traktujące małego czytelnika i jego poczucie humoru. Z tego okresu pochodzą: „Koń i kot” (Ruch, 1961), „O malarzu rudym jak cegła” (Ruch, 1961) czy „Baśń o królu Dardanelu” (Nasza Księgarnia, 1962). 

W swoich pracach łączył malarskie spojrzenie z poczuciem humoru i ostrą kreską. Stworzył charakterystyczny, rozpoznawalny na pierwszy rzut oka styl. Z równą swobodą i wirtuozerią ilustrował bajki i baśnie, jak i literaturę przeznaczoną dla dorosłych.

Był wielokrotnie nagradzany za swoją twórczość. Zdobył m.in. następujące nagrody i wyróżnienia:

• 1966 – II nagroda w konkursie w Buenos Aires za ilustracje do Don Kichota M.Cervantesa,
• 1968 – „Premio Grafico” na MTK w Bolonii za ilustracje do Zaczarowanego Krawca H. Januszewskiej,
• 1971 – Złoty Medal IBA w Lipsku za projekty ilustracji do Przygód Sindbada Żeglarza B. Leśmiana,
• 1972 – Srebrny Medal na targach w Moskwie za Baśń o królu Dardanelu,
• 1975 – Medal BIB w Bratysławie za Lwy H. Januszewskiej,
• 1976 – „Premio Europeo” w Padwie za Lwy H. Januszewskiej,
• 1977 – Medal BIB w Bratysławie za Baśnie H. Ch. Andersena,
• 1996 – Grand Prix w konkursie karykatury o tematyce warszawskiej,
• 1998 – Wpis na Międzynarodową Listę Honorową IBBY za ilustracje do książki Pchła Szachrajka

Nagrody w konkursie Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek „Najpiękniejsze Książki Roku” za ilustracje do książek

• 1965 – Przygody Sindbada Żeglarza B. Leśmiana,
• 1968 – Awantura o kapcie J. Wilkowskiego,
• 1971 – Deszczowa muzyka J.Kulmowej,
• 1975 – Ania i Ewa i Marian i Rusak i inni… M. Michałowskiej,
• 1980 – Gdybym miał konia A. Onichimowskiej,
• 1990 – Lis Przechera J. W. Goethego,

1996 – Rozmawiała gęś z prosięciem J. Brzechwy

Szczególnie cenił sobie łatwość, z jaką przychodziło najmłodszym rozumienie jego twórczości. – Dawniej jeździłem z moimi ilustracjami do przedszkoli. Bardzo mnie cieszyło to, że gdy pokazywałem dzieciom moje prace, nawet te dość trudne plastycznie, potrafiły je bezbłędnie odczytać i znaleźć w nich to, czego nawet przedszkolanka nie potrafiła odnaleźć – opowiadał Stanny w 1992 roku na antenie Polskiego Radia. 

Jest ilustratorem wielu okładek popularnej serii dla najmłodszych „Z wiewiórką” wydawanych przez wydawnictwo KAW. Wydawana była w latach 1970-1989, ukazało się 118 tytułów, a łączny nakład tych książeczek wyniósł aż 34,6 miliona egzemplarzy! Dedykowana była najmłodszym, a „książeczki” to w tym przypadku odpowiednie słowo, bo wszystkie miały mały format, akurat do dziecięcej dłoni –  jedynie 13×14 cm.

Tak jak już wspominałam wcześniej sam był autorem i ilustratorem kilku książek dla dzieci:”Baśni o królu Dardanelu” (1962) i historyjce „O malarzu rudym jak cegła” (1961) oraz „Koń i kot” (1963). Tak o nich mówił:

„Dardanel nie jest zbyt królewski, zamiast korony nosi beret i woli jeździć na rowerze niż karetą. Była jeszcze jedna moja, autorska książka – „Koń i kot”. (…) wydana w latach 60., a nie miała dotąd reprintu. „Nie wiadomo nawet skąd/ między wiersze wkradł się błąd/ taki mały figiel ot/ tam, gdzie koń ktoś wpisał kot” – żart cały opierał się na tej zamianie. Kot był podkuty, koń spał w komorze, dopiero kowal Rot, Szkot, naprawił cały błąd. Zrobienia nowych ilustracji do tych tekstów to już bym się nie podjął”

Tworzył także opracowania plastyczne do licznych filmów i seriali animowanych – m.in. do „Misia Kudłatka” (1971-1973) i „Opowieści o porcelanowym czajniczku” (1973) w reżyserii Władysława Nehrebeckiego.

Więcej informacji znajdziecie w następujących źródłach, z których korzystałam:  https://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/2898474,janusz-stanny-dzieci-lepiej-niz-dorosli-rozumieja-moje-ilustracje;  https://bibliog3.wordpress.com/tag/seria-z-wiewiorka/; https://nakanapie.pl/a/mistrzowie-ilustracji-janusz-stanny

Dzieła artysty były bardzo spójne kompozycyjnie, obraz i tekst stanowiły jedność. Tworzone w nurcie awangardowym, pełne humoru i ciekawych rozwiązań technicznych.

Wszechstronność i ciągłe poszukiwanie charakteryzowało twórczość Janusza Stannego od początku. Używał tuszu, piórka (a nawet gruszki lekarskiej), pracował kredkami, farbami plakatowymi, akrylami, flamastrami. Rysował w nieskończoność, długo niezadowolony z efektu. Powstawał taki twórczy bałagan. Rysunki leżały na stole, na podłodze, a on nie potrafił skończyć. Wolał pracować do późna (…) w pracowni zastawało kilkadziesiąt wersji jednej ilustracji. Potem wybierał jedną, resztę wyrzucał.”

Ta gruszka lekarska wielokrotnie pojawia się w opowieściach Stannego i o Stannym. Używał jej ilustrując „Zaczarowanego krawca” Januszewskiej. Opowieść o krawcu, który szył stroje na królewskie dwory, ukazała się w 1967 roku. Stanny nie tylko wykonał ilustracje, ale większość tekstu napisał ręcznie, stylizując liternictwo, bo książka była opowieścią historyczną.

„W to wszystko wpleciony był kostium. Książka była szalenie odważna. Robiłem ją na różnych papierach. Wie pan czym? To aż wstyd powiedzieć. To była gruszka! Taka gumowa, chyba do zakraplania oczu. Naciągałem ją tuszem i i robiłem tak dużo rysunków aż wyszło”.